Η περιοδική έκθεση με τίτλο «Ερέτρια ματιές σε μια αρχαία πόλη», παρουσιάστηκε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο από τις 27 Απριλίου έως τις 24 Αυγούστου 2010.

Για τη διοργάνωση της έκθεσης αυτής συνεργάστηκαν αρμονικά και εποικοδομητικά το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, η Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα και η ΙΑ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικά ευρήματα κάθε είδους, 437 τον αριθμό, συνέθεσαν την εικόνα της σημαντικής αυτής πόλης της Εύβοιας και αφηγήθηκαν την ιστορία της από την ίδρυσή της τον 8ο αιώνα π.Χ. ως και το τέλος της αρχαιότητας και τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους οπότε σβήνονται σιγά σιγά τα ίχνη της.

Οι αρχαιοκαπηλικές δραστηριότητες στην περιοχή της Ερέτριας κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, με ευρήματα εξαιρετικής τέχνης που διέφυγαν στο εξωτερικό, θα δώσουν το έναυσμα για τις πρώτες έρευνες στην πόλη. Τα πρώτα πλούσια ευρήματα από τάφους, κυρίως υψηλής ποιότητας έργα κεραμικής και κοσμήματα, μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Τα ερείπια του αρχαϊκού ναού του πολιούχου της πόλεως, του Απόλλωνα Δαφνηφόρου, θα ανακαλύψει στις αρχές του 20ού αιώνα ο αρχαιολόγος Κ. Κουρουνιώτης. Τότε ανακαλύφτηκαν και τα εξαίρετα γλυπτά από τη διακόσμηση ενός από τα αετώματά του, πιθανότατα του δυτικού. Θα ακολουθήσουν περιορισμένες έρευνες από την Αρχαιολογική Εταιρεία και την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, αλλά το 1964 το Ελληνικό κράτος αναθέτει τη συστηματική ανασκαφή της Ερέτριας στην Ελβετική Αποστολή, η οποία, αφού ονομαστεί Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα, θα συνεχίσει τις έρευνες έως σήμερα.

Οι έρευνες της Ελβετικής Σχολής ήταν μεγάλης σημασίας αφού έφεραν στο φως πολλά ευρήματα και κτήρια που φωτίζουν πολλές πτυχές της ιστορίας της Ερέτριας και συμπληρώνουν ικανοποιητικά τις πληροφορίες των αρχαίων κειμένων.
Η έκθεση μετά την Αθήνα παρουσιάστηκε στο Antikenmuseum und Sammlung Ludwig της Βασιλείας από τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2010 έως και τον Ιανουάριο του 2011.

Οι δαπάνες για την παρουσίαση της έκθεσης καλύφθηκαν από την Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή.

Η έκθεση διαρθρώθηκε σε τέσσερις μεγάλες ενότητες:

Α. Η ίδρυση της πόλης και η θέση της στον ελλαδικό χώρο κατά τη Γεωμετρική εποχή
Στην πρώτη ενότητα παρουσιάστηκαν τα στοιχεία που αφορούν στην ίδρυση της Ερέτριας, τα πρώτα βήματά της και την εδραίωσή της.

Β. Η πόλη των θνητών
Στη δεύτερη ενότητα παρουσιάστηκε η ζωή των κατοίκων της Ερέτριας μέσα στην πόλη τους. Στο πρώτο σκέλος εξετάστηκαν τα του ιδιωτικού βίου και σε ένα δεύτερο τα του δημοσίου. Τα σπίτια της Ερέτριας, της ύστερης Κλασικής και της Ελληνιστικήςεποχής είναι από τα πιο καλοδιατηρημένα στον ελληνικό χώρο.

Γ. Η πόλη των θεών
Στην επόμενη ενότητα δόθηκε ο τίτλος «η πόλη των θεών» και αφορούσε βεβαίως τις λατρείες και τα ιερά της Ερέτριας. Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ορισμένα από τα ιερά της πόλης, όπως της Αθηνάς, της Δήμητρας και της Κόρης, της Ίσιδας και κυρίως του Απόλλωνος Δαφνηφόρου, του πολιούχου θεού της Ερέτριας, του οποίου ο ναός ανακαλύφτηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. Κινητά ευρήματα, ωστόσο, υποδεικνύουν τη λατρεία της Αρτέμιδος και της Αφροδίτης. Η λατρεία του αυτοκράτορα στους ρωμαϊκούς χρόνους τελούνταν στο Σεβαστείο το οποίο αποκαλύφτηκε σχετικά πρόσφατα.

Δ. Η πόλη των νεκρών
Η τελευταία ενότητα, με την οποία έκλεινε η έκθεση αναφερόταν στα νεκροταφεία της Ερέτριας από τη Γεωμετρική εποχή ως και το τέλος της αρχαιότητας. Μέσα από τα κτερίσματα που εκτέθηκαν, παρουσιάστηκαν διαχρονικά τα ταφικά έθιμα και οι δοξασίες των Ερετριέων για το θάνατο και τη μετά θάνατον ζωή και παράλληλα υπογραμμίστηκε η ευμάρεια της πόλης και των κατοίκων, οι οποίοι προσέφεραν πλούσια κτερίσματα στους νεκρούς τους.

Ο κατάλογος της έκθεσης
Ο κατάλογος της έκθεσης, καρπός μιας εξαιρετικής συνεργασίας του Εθνικού Μουσείου, της Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής και της ΙΑ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, αποτελεί μια μονογραφία για την Ερέτρια. Η διάρθρωσή του ακολουθεί τις ενότητες της έκθεσης. Θέματα γενικά και ειδικά, ωστόσο, τα οποία δεν είναι δυνατό να παρουσιαστούν με ευρήματα, θίγονται και αναλύονται με μια πληθώρα κειμένων, που έχουν γραφτεί από Ελβετούς και Έλληνες αρχαιολόγους.

Links:
Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα: www.unil.ch/esag
Πρεσβεία της Ελβετίας στην Ελλάδα: www.eda.admin.ch/athens
ΙΑ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων: www.yppo.gr