Με έδρα τις Θήβες, ικανοί Φαραώ του Μέσου Βασιλείου (περ. 2040-1640 π.Χ., 11^η-13^η Δυν.) επαναφέρουν την ενότητα, μετά από την περίοδο αναρχίας που επικράτησε κατά την Πρώτη Μεταβατική Περίοδο (περ. 2134-2040 π.Χ., 7^η Δυν.- αρχές 11^ης Δυν.) και επεκτείνουν την κυριαρχία τους προς τα νότια ασκώντας παράλληλα έντονη επιρροή στην Εγγύς Ανατολή. Το Μέσο Βασίλειο αποτελεί την κλασική περίοδο της λογοτεχνίας και της τέχνης. Στην τομέα της τέχνης έχουμε την δημιουργία αρχικά βασιλικών αγαλμάτων-πορτραίτων (όπως του Σέσωστρι Γ΄ και του γιού του Αμενεμχάτ Γ΄) και αργότερα την δημιουργία αγαλμάτων ιδιωτών με τονισμένη την προσωπικότητα και έμφαση στην εσωτερικότητα. Το πλούσιο θεματολόγιο της μνημειώδους πλαστικής περιλαμβάνει αγάλματα όρθιων και καθήμενων μορφών φυσικού μεγέθους, κολοσσούς και σφίγγες. Η αναβάθμιση του ρόλου της γυναίκας εκφράζεται στον μεγάλο αριθμό αγαλμάτων βασιλισσών και κυριών της αριστοκρατίας. Η χρήση των επιτύμβιων στηλών γενικεύεται. Παράλληλα, στην ύστερη 11^η Δυναστεία και κυρίως στην 12^η, μια λαϊκότερη τέχνη, η οποία ωστόσο χαρακτηρίζεται από καλλιτεχνική ζωντάνια, βρίσκει την έκφρασή της στη δημιουργία ξύλινων ταφικών ομοιωμάτων, πλοίων και υπηρετών που ασχολούνται με την παραγωγή των αναγκαίων αγαθών για το Kα την ψυχή/ζωική ενέργεια του νεκρού.

Κατά τη Δεύτερη Μεταβατική περίοδο (περ. 1640-1532 π.Χ., 14^η-17^η Δυν.) ασιατικοί λαοί, οι Υκσώς, καταλαμβάνουν την Αίγυπτο, ιδρύουν το βασίλειό τους στο Δέλτα του Νείλου, με πρωτεύουσα την Άβαρι, και καθιστούν φόρου υποτελείς τους γηγενείς φαραώ. Οι Υκσώς για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας υιοθετούν πολλά στοιχεία του φαραωνικού πολιτισμού, αντιγράφουν παραδοσιακές μορφές της αιγυπτιακής τέχνης ενώ παράλληλα οι Αιγύπτιοι υιοθετούν από εκείνους την εκτροφή του αλόγου, τη χρήση του πολεμικού άρματος και διάφορους τύπους οπλισμού, όπως ασπίδα και κράνος.