Κατά την Προδυναστική περίοδο (~ 5500-3000 π.Χ.), πριν δηλαδή τη δημιουργία των πρώτων Δυναστειών, διάφορα αυτόνομα βασίλεια, με ξεχωριστές θεότητες, διαφορετικά σύμβολα, αλλά κοινή τη χρήση βασικών ιερογλυφικών στοιχείων και την πίστη στη μεταθανάτια ζωή, αναπτύχθηκαν στο νότιο και στο βόρειο τμήμα της Αιγύπτου.

Τα κύρια χαρακτηριστικά δημιουργήματά τους, μεταξύ των οποίων λίθινα αγγεία, χρωματοτρίπτες (σκεύη προοριζόμενα αρχικά για τον καλλωπισμό), κεφαλοθραύστες, τελετουργικά μαχαίρια, ξύλινα αντικείμενα σε σχήμα ζώου, εμπεριέχουν τα βασικά στοιχεία του μετέπειτα φαραωνικού πολιτισμού.
Γύρω στο 3000 π.Χ. επιτυγχάνεται η ενοποίηση της Αιγύπτου από τον Φαραώ Νάρμερ ή Άχα που, ίσως, ταυτίζεται με το μυθικό βασιλιά Μήνη σύμφωνα με τον Αιγύπτιο ιστορικό Μανέθωνα.

Ακολουθεί η Πρωτοδυναστική περίοδος (περ. 3000-2575 π.Χ., 1^η–2^η Δυν.), η οποία σηματοδοτείται από την καθιέρωση της θεοκρατικής μοναρχίας, όπου ο Φαραώ, ως απόλυτος μονάρχης, ταυτίζεται με τον θεό Ώρο και θεωρείται η ενσάρκωση του θεού στη γη. Παράλληλα, εδραιώνεται η τάξη των ευγενών, καθιερώνονται τα ιερογλυφικά και επινοείται το πρώτο ημερολογιακό σύστημα. Τα αγάλματα και τα ειδώλια των θεοτήτων και των φαραώ, των ιερών ζώων αλλά και των κοινών ανθρώπων χαρακτηρίζονται από μετωπικότητα, μνημειακότητα και φυσιοκρατία ενώ στα ανάγλυφα η υποταγή των επιμέρους μορφών σε οργανωμένο σύνολο και η σύνδεση λόγου (ιερογλυφικών) και εικόνας αποτελούν βασικό κανόνα της αιγυπτιακής τέχνης.